Demat Account: స్టాక్ మార్కెట్లు కొత్త గ‌రిష్టాల‌ను న‌మోదు చేస్తుండ‌టంతో ప‌లువురు పెట్టుబడులు పెట్టేందుకు ముందుకు వ‌స్తున్నారు. ద‌శాబ్ధాల క్రితం డీమ్యాట్, Trading ఖాతాలు తీసుకోవ‌డం పెద్ద ప్ర‌హ‌నంగా ఉండేది. కానీ సాంకేతిక‌త పెరుగుతున్న త‌రుణంలో ఈ డీమ్యాట్ ఖాతాలు తీసుకోవ‌చ్చు. వీటికి నామినేష‌న్ పేర్కొన‌డ‌మూ గ‌తంలో పోలిస్తే మ‌రింత సుల‌భం అయ్యింద‌ని చెప్ప‌వ‌చ్చు. డీమ్యాట్ ఖాతాలో నామినీ (Nominee) పేరు ఎంతుకు ఉండాలో తెలుసుకుందాం.
డ్యీమాట్ ఖాతా (Demat Account) లో నామిని పేరు రాశారా?
చాలా మంది పెట్టుబడులు పెట్టే క్ర‌మంలో అన్ని వివ‌రాలు పూర్తి చేస్తారు. బ్యాంకు, డీమ్యాట్ ఖాతా, ఫిక్స్‌డ్ డిపాజిట్లు, Insurance, మ్యూచువ‌ల్ ఫండ్లు ఇలా ఏవైనా స‌రే, కొన్నిసార్లు ఉద్దేశ్య‌పూర్వ‌కంగా ఒక ఖాళీని పెడుతుంటారు. ఆ ఖాళీనే నామినీ పేరు రాయ‌డం కోసం. ఇది అవ‌స‌ర‌మా? అనే ధోర‌ణీ అనేక‌మందిలో క‌నిపిస్తుంటుంది. కానీ కొన్ని సార్లు ఈ ఖాళీని నింప‌క‌పోతే ఎంతో క‌ష్టం భ‌రించాల్సి ఉంటుంది.
ఖాతా ఓపెన్ చేసిన త‌ర్వాత పెట్టుబ‌డుల అస‌లు య‌జ‌మానికి ఏదైనా జ‌రిగిన‌ప్పుడు అత‌నికి బ‌దులుగా వాటిని తీసుకునే హ‌క్కు ఉన్న వ్య‌క్తినే నామినీ అంటారు. ఇది ఎవ‌రైనా త‌ల్లిదండ్రులు, జీవిత భాగ‌స్వామి, పిల్ల‌లు, తోబ‌ట్టువులు, NRI, మైన‌ర్‌లు కావ‌చ్చు. ఇలా ఎవ‌రిపేరైనా నామినీగా పేర్కొనే వీలుంది. నామినీకి ఎంత శాతం వాటా ఉంద‌నేదీ కూడా రాయొచ్చు.
ఇబ్బందులు త‌లెత్త‌కుండా ఉండేందుకే!
మ‌న బ్యాంకు ఖాతాలు, ఇత‌ర పెట్టుబడుల‌కు సంబంధించి నామినీ లేక‌పోతే ఏదైనా అనుకోని సంద‌ర్భంలో వాటిని Claim చేసుకోవాల్సిన సంద‌ర్భం వ‌చ్చిన‌ప్పుడు వార‌సుల‌కు చాలా ఇబ్బంది క‌లిగిస్తుంది. వీలునామా, వార‌స‌త్వ ధృవీక‌ర‌ణ ఇలా ఎన్నో ప‌త్రాలు అవ‌స‌రం అవుతాయి. ఈ ఇబ్బందుల‌న్నింటినీ ఒక్క Nominee పేరు పేర్కొన‌డం ద్వారా ఇబ్బందుల నుండి బ‌య‌ట‌ప‌డ‌వ‌చ్చు. మ‌రో విష‌యం ఏమిటంటే మ‌దుప‌రులు ఒక‌రికి మించి నామినీ పేర్ల‌నూ సూచించేందుకు వీలు కూడా ఉంది.
ఇ-సైన్ ద్వారా ఇప్పుడు సుల‌భం!
డీమ్యాట్ ఖాతా (Demat Account) ను డిజిట‌ల్‌లో ప్రారంభించేందుకు అవ‌కాశం ఉన్న‌ప్ప‌టికీ, నామినీ కోసం ప్ర‌త్యేకంగా ద‌ర‌ఖాస్తును పంపించాల్సి ఉండేది. కానీ ప్ర‌స్తుతం సెబీ ఈ నిబంధ‌న‌ల‌ను స‌వ‌రించింది. ఇ-సైన్ (E-Sign) ద్వారా నామినీని పేర్కొనే వెసులుబాటును అందుబాటులోకి తెచ్చింది. గ‌త ఏడాది 2021 అక్టోబ‌ర్ 1 నుంచి డీమ్యాట్ ఖాతా (Demat Account) లు ప్రారంభించిన వారు త‌ప్ప‌నిస‌రిగా నామినీ పేరు పేర్కొనాల‌నే నిబంధ‌న‌లు విధించింది.
ఉమ్మ‌డి ఖాతాలున్న‌వారు ప‌రిస్థితి ఏమిటి?
వ్య‌క్తిగ‌తంగా ఏమైనా ఖాతాలు తీసుకున్న వారు నామినీ పేరును రాయ‌డానికి ఇబ్బందేమీ లేదు. కానీ, ఉమ్మ‌డి ఖాతాలు ఉన్న వారు నామినీ పేరు చేర్చాల‌న్నా, మార్చాలాన్నా? అంద‌రి సంత‌కాలూ అవ‌స‌రం అవుతాయి. డిపాజిట‌రీ పార్టిసిపెంట్‌(DP) ల ద‌గ్గ‌ర నామినీ పేరు కోసం నిర్ణీత ద‌ర‌ఖాస్తు ఫారం ఉంటుంది.దీన్ని అర్థం చేసుకొని పూర్తి చేసి అందించాల్సిన ఉంటుంది. ఈ ప‌త్రంపై ఒక సాక్షి సంత‌క‌మూ అవ‌స‌రం అవుతుంది.
